หน้า ๕๗

๑. แต่ก่อนพระร่วงได้ขึ้นครองสุโขทัย

๒. มองเห็นอนาคต ก็เลยกล่าวคำสอนที่เกี่ยวกับหลักธรรมเพื่อสอนเยาวชน

๓. ทั่วแผ่นดินตั้งใจเรียน เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง อย่าปฏิบัตินอกจากคำสอน

๔. ตอนเด็กให้ตั้งใจเรียน หาแล้วค่อยหาเงินทองของมีค่า

๕. อย่าไปอยากได้ทรัพย์สินคนอื่น

๖. อย่าหาคดีความใส่ตนเอง

๗. ทำทุกอย่างตามประเพณีที่ปฏิบัติกันมา

๘. ทำแต่สิ่งที่ดี ไม่ทำสิ่งที่ไม่ดี

๙. อย่าอวดดีกับเพื่อน

๑๐. เข้าไปในป่าอย่าลืมพร้า เมื่อยามจะเกิดสงครามเราต้องเตรียมพร้อม

๑๑. ไปบ้านคนอื่นรู้จักมีมารยาท เราต้องทำงนบ้านของเราเสมอ

๑๒. อย่าไปตีตัวเสมอผู้ใหญ่

๑๓. อย่ามักใหญ่ใฝ่สูงเกินตัว

๑๔. อย่าไปดูถูกคนที่เรารัก

๑๕. หมั่นผูกมิตรกับผู้อื่น

๑๖. หมั่นทำบุญไว้มากๆ

หน้า  ๕๘

๑. อย่าสนใจคำพูดคนสอพลอ ไม่ก่อประโยชน์แถมยังสร้างความเดือดร้อนให้กับผู้อื่น

๒. อย่าอวดดีอวดเก่ง ไม่ควรแสดงอารมณ์โกรธต่อหน้าคนที่เคารพเรา

๓. เมื่อไปบ้านคนอื่นควรมีอะไรติดไม้ติดมือไปฝากด้วย

๔. ระลึกถึงความผิดของตนเองเสมอ ไม่เอาความผิดของคนอื่นมาใส่ใจคิดมาก

๕. หวังผลประโยชน์จากการทำการต่างๆ

๖. อย่าแข็งข้อกับผู้ใหญ่

๗. อย่าทำอะไรที่เกินตัว

๘. อย่าเดินทางไปไหนมาไหนคนเดียว อย่าไปขวางคนที่มีอำนาจ จงประหยัด ระมัดระวังไฟ

๙. เป็นผู้มีอิสระอย่าไปคบทาสรับใช้

๑๐. อย่าไปดูถูเจ้านาย

๑๑. อย่าไปอวดรวย

๑๒. คนแก่สั่งสอนเราควรจดจำ

๑๓. ไปที่ที่มีหนามอย่าถอดรองเท้า แม้คนรักก็อย่าไว้วางใจ

๑๔. ที่ไหนมีภัยก็รีบหนีออกมา

๑๕. ได้เท่าไหนก็พอเท่านั้น

๑๖. อย่าเอาปากไปนินทาคนอื่น

๑๗. ให้รักชีวิตตัวเองมากกว่าทรัพย์สิน

๑๘. อย่ารับของที่จะนำความเดือดร้อนมาให้ อย่าไปอยากได้ ไม่ควรรับของที่ฝากต่อ

๑๙. ที่กระท่อมควรมีไฟพร้อม ไปไหนควรจะมีเพื่อนไปด้วย

หน้า ๕๙

๑. อาจารย์สอนไม่ควรโกรธ

๒. ความผิดของตนเองก็ควรรู้

๓. เสียเงินดีกว่าเสียศักดิ์ศรี

๔. อย่าโกรธคนที่จงรักภักดีต่อเรา

๕. อย่าเบียดเบียนเพื่อน

๖. ถ้าเห็นคนอื่นทำผิดก็ช่วยตักเตือน ถ้าเห็นคนทำดีก็ควรชื่นชม

๗. อย่าไปเอาของที่เพื่อนรัก เดี๋ยวจะมองหน้ากันไม่ติด

๘. ถ้าเจอคนที่พูดจาหวานหู ก้อย่าเอาความลับไปบอก

๙. อย่าหลงมัวเมาให้คิดว่าอะไรถูกอะไรผิด ควรคิดทุกเมื่อ

๑๐. มีน้ำใจกับญาติพี่น้อง

๑๑. รู้ว่าควรจะทำอะไร เวลาไหน

๑๒. อย่าคบคนพาล

๑๓. ถ้ามีคนถามมา เราก็ตอบ

๑๔. รู้จักนอบน้อมกับผู้ใหญ่

๑๕. ถ้ามีคนมาพาลเราก็ไม่ต้องไปโต้กลับ

๑๖. ถ้ามีคนมาพาลเราก็ไม่ต้องไปโต้กลับ

๑๗. อย่ามีจิตใจที่อิจฉาริษยาผู้อื่น

๑๘. พูดตามความจริง

๑๙. อย่าทำอะไรที่ไม่เป็นประโยชน์ อย่าร่ำเรียนไสยศาสตร์

๒๐. ทำตัวเองให้มีค่า เหมือนสำริดที่บิ่นแล้วสามารถหลอมทำขึ้นใหม่ได้ คนใกล้ตัวก็ไม่วางใจ

๒๑. อย่าเอาเรื่องภายในไปเล่าให้คนอื่นฟัง อย่านำเรื่องคนอื่นมาใส่ใจ

๒๒. รับใช้กษัตริย์รับใช้จนตายแทนได้ สอนให้จงรักภักดีต่อกษัตริย์

๒๓. ให้รู้จักประหยัด

หน้า ๖๐

๑. อย่าไปฟังคำคนที่ไม่รู้จักพอ

๒. รู้จักโอบอ้อมอารี

๓. พยายามมองไกล

๔. อย่าดูถูกเจ้านาย คนที่ยากไร้ให้เมตตา

๕. ชื่นชมครูต่อหน้า ชื่นชนคนทำงนให้หลังจากทำงานเสร็จแล้วเพื่อเป็นการให้กำลังใจ ไม่ชมลูกเมียตอนที่มีชีวิตอยู่ ชมเพื่อนให้ชมลับหลัง

๖. อย่าเกลียดครูเกลียดเพื่อน

๗. ทำแต่สิ่งที่ดี

๘. เคารพผู้ใหญ่

๙. รู้จักระมัดระวังตัว

๑๐. อย่าโกรธง่าย

๑๑. ให้มีอาวุธติดตัว ไม่ไว้ใจอาวุธรอบกาย

๑๒. คิดถึงการเวียนว่ายตายเกิดแล้วทุกข์ใจ

๑๓. อย่าทำในสิ่งที่ผิด ควรทำในสิ่งที่ถูก

๑๔. พูดแบบเสียมิได้

๑๕. อย่าคบกับคนที่มีเล่ห์เหลี่ยม

๑๖. เพื่อนมิตรสหายควรรักษาไว้ เพื่อที่เขาจะช่วยเราในยามลำบาก

๑๗. อย่าเชื่อฟังข่าวลือ

๑๘. ทำอะไรก็อย่ารีบเอาแต่ผลประโยชน์

๑๙. ไม่ควรใช้คนที่มีความลับเยอะ ลับๆ ล่อๆ

๒๐. เป็นสามัญ๙นธรรมดาไม่ควรทะนงตัว

๒๑. อย่าเกียจคร้าน

หน้า ๖๑

๑. เจ้านายโกรธอย่าโกรธตอบ ควรเคารพด้วยความจริงใจ

๒. อย่าเปิดเผยเรื่องไม่ดีของคนอื่น อย่าทำให้คนอื่นเจ็บใจด้วยการมองด้วยสายตาเหยียดหยาม อย่าหูเบา

๓. อย่าล้อเลียนเวลาครูตักเตือน

๔. อย่าพูดโกหก

๕. อย่าเชื่อคนที่เคยหักหลังเรา

๖. อย่าโยนความผิดให้คนอื่น

๗. อย่าเป็นเพื่อกับคนที่ไม่มีที่พักพิงที่แน่นอน

๘. ครูสอนก็อย่าเถียงทำเป็นเก่ง

๙. จำความดีมาใส่ใจ

๑๐. ระมัดระวังตัวเอง

๑๑. เมตตาต่อมิตรสหาย

๑๒. คิดก่อนพูด ไม่นินทาผู้อื่น อย่าหลงตัวเอง

๑๓. อย่าดูถูกคนจน สร้างมิตรกันคนทุกชนชั้น

๑๔. ควรเคารพตระกูลตนเอง

๑๕. อย่าเที่ยวจับผิดคำพูดของคนอื่น

๑๖. ท่านให้ความเมตตามาเราควรกตัญญูตอบแทน ท่านเคารพเราเราควรเคารพตอบ

๑๗. รู้จักประหยัด

๑๘. ทั้งกษัตริย์ งู และไฟ อาจทำอันตรายไม่ควรประมาท อย่าดูถูก

หน้า ๖๒

๑. หิ่งห้อยที่แสงน้อยนิด ไม่ควรแข่งไฟ

๒. อย่าคิดทำร้ายเจ้านาย อย่าก้าวร้าว อย่าหาเรื่องใส่ตัว อย่าทำตัวกร่าง

๓. เมื่อมีทรัพย์สิมักมีแต่คนยกยอ เมื่อได้ยากก็พากันหายไปหมด

๔. หากปกปิดความลับให้ปิดไปจนตาย หากมุ่งมั่นให้มุ่งมั่นตลอด หากจะให้พูดความจริงก็คั้นให้พูดจนได้

๕. อย่ารักน้อยกว่าใกล้ชิด

๖. ให้เตรียมรับมือกับเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น

๗. อย่าคิดเล็กคิดน้อย เมื่อทำอะไรก็ให้ระวังตัว

๘. เป็นคนมีความรู้ จึงมีศักดิ์ศรี

๙. อย่าเป็นคนมักง่าย

๑๐. อย่าทำร้ายคนอื่นเพื่อให้เป็นประโยชน์แก่คนไม่ดี

๑๑. อย่าไปขัดขวางผลประโยชน์ของผู้อื่น

๑๒. มีจิตใจที่หนักแน่น

๑๓. อย่าทำร้ายสุนัขที่ไม่เห่า

๑๔. อย่าเอาผิดแก่ข้าทาสที่อยู่กับเรามานานแม้จะร้ายเพียงใดก็ตาม

๑๕. ให้มองเห็นสิ่งที่สำคัญ เมื่อเจอครู ให้สดับฟังคำสอน คิดและปฏิบัติตาม ไม่อ้างพระธรรมมาบังหน้า